جستجو کردن

حق انتفاع و مالکیت منافع از منظر کارشناس رسمی دادگستری چه هستند

حق انتفاع و مالکیت منافع از منظر کارشناس رسمی دادگستری چه هستند

حق انتفاع یا مالکیت منافع ، حقی است کامل که امتیاز های مالکیت را دارد در حالی که حق انتفاع به آن حد کمال نرسیده و صاحب آن تنها از حق استعمال و انتفاع بهره‌مند است. این موضوع بیشتر در کارشناسی رسمی املاک مورد توجه  است.

این مقاله برای آشنایی شما را مقوله های حقوقی آورده شده و برای کارهای حقوقی خود لازم است به یک متخصص حقوقی مراجعه کنید.

کارشناسی رسمی اموال منقول و غیر منقول در تهران توسط کارشناس رسمی اموال در تهران انجام می شود.

حق مالکیت

 حق مالکیت کامل ترین نوع حق مالی است و دارنده این حق می‌تواند هر استفاده ای که بخواهد از مال خود بکند.بین مالکیت و منافع و حق انتفاع شباهت زیادی وجود دارد. ولی از نظر ماهوی و عملی نباید آن دو را یکسان شمرد.
حق مالکیت: کامل ترین نوع حق مالی است دارنده این حق می‌تواند هر استفاده ای که بخواهد از مال خود بکند. تنها حق عینی است که تا این اندازه کامل است.
حق مالکیت به دو قسم تقسیم می‌شود:
1- مالکیت بر روی عین
2- مالکیت بر روی منفعت یا منافع
گروه کارشناس رسمی دادگستری ساتیا - کارشناس آنلاین ارزیابی زمین کارشناسی ملک قیمت گذاری آپارتمان ارزش کارشناسی

حق انتفاع و مالکیت منافع

حق انتفاع حقی است که به موجب آن یک نفر حق دارد از منافع مالی که متعلق به دیگری است استفاده کند.
در مالکیت منافع ما دو مالک داریم یکی مالک عین است و دیگری مالک منفعت. اما در حق انتفاع همواره یک مالک داریم هم مالک عین است هم مالک
منفعت صرفاً به دارنده حق انتفاع اجازه داده شده است که برای مدت معینی از منافع مالی که در خدمت اوست استفاده کند.
در مالکیت منافع، لحظه‌ها و ذره‌های منفعت در ملک صاحب آن به وجود می‌آید، ولی در حق انتفاع، منفعت به مالک عین تعلق دارد و در ملک او هم به وجود می‌آید و صاحب حق فقط می‌تواند از آن متنفع شود. (ماده ۴۰ قانون مدنی).
برای مثال در اجاره، مستاجر در اثر عقد اجاره (قرارداد اجاره)، مالک منافع عین مستاجره می‌شود، و ممکن است بر طبق شرایط قرارداد اجاره بتواند آن را به دیگری منتقل کند یا نکند.
ولی در حق سکنی، صاحب حق مالک منافع نیست تا حق تصرف در آن را داشته باشد و به همین جهت اجاره ملکی که موضوع حق انتفاع قرار گرفته است از طرف صاحب حق نیز درست نیست، مگر اینکه مقصود از اجاره واگذاری اصل حق باشد.

مالکیت منفعت

به بیان دیگر مالکیت منفعت حقی است کامل که امتیازهای مالکیت را دارد در حالی که حق انتفاع به آن حد کمال نرسیده و صاحب آن تن‌ها از حق استعمال و انتفاع بهره‌مند است.
فرض کنیم باغی برای مدت دوسال به اجاره داده شود. در این مدت مستاجر مالک منافع باغ است و تمام ذره‌های میوه در ملک او به وجود می‌آید پس در روزی که مدت اجاره پایان می‌پذیرد آنچه از میوه‌ها بر سر درختان باقی است به او تعلق دارد و می‌تواند پس از مدت اجاره نیز آن‌ها را بچیند.
ولی اگر حق انتفاع از همین باغ به مدت دو سال به او واگذار شده بود، چون منتفع مالک منافع نمی‌شد، ذره‌های میوه نیز در ملک او به وجود نمی‌آمد و به صاحب اصلی باغ تعلق داشت جز اینکه او می‌توانست طرف دوسال از آن‌ها بهره برداری کند؛
بنابراین در آخرین روز سال حق او نیز از بین می‌رفت و دیگر نمی‌توانست میوه‌هایی را که هنوز بر درخت باقی است بچیند.

برای آشنایی بیشتر در باره حق انتفاع:

ازسایر مصادیق حقوق دیگران برملک حق انتفاع است. طبق ماده ۴۰ قانون مدنی،”حق انتفاع عبارت ازحقی است که بموجب آن،شخص می تواند از مالی که عین آن، ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد، استفاده کند.”

پس درحق انتفاع، وجود دو شخص، مفروض است:
◾مالک
◾منتفع
نتیجه اینکه درحق انتفاع،حق مالکیت و حق انتفاع هردو درکنار یکدیگر،از حیث حقوقی حیات دارند.

انواع حق انتفاع

✔ حق عمری:  واگذاری حق انتفاع ملک توسط مالک برای شخصی به مدت عمر مالک یا منتفع یا شخص.
✔ حق رقبی: واگذاری حق انتفاع ملک توسط مالک برای شخصی به مدت معینی.
✔ حق سکنی: واگذاری حق انتفاع ملک توسط مالک برای شخصی بمنظور سکونت بصورت عمری یا رقبی
✔ حق حبس: واگذاری حق انتفاع ملک توسط مالک برای شخصی بدون مدت. این نوع از حق انتفاع شامل دو حالت میشود:

☑حالت اول حبس مطلق: واگذاری حق انتفاع ملک توسط مالک برای شخصی بدون مدت که حق انتفاع تا فوت مالک دوام دارد و با فوت مالک عین و منافع ملک در مالکیت ورثه مستقر می گردد.
☑حالت دوم حبس موبد: واگذاری حق انتفاع ملک توسط مالک برای شخصی بطور دائم تازمان بقای مال. از مصادیق حالت دوم میتوان به وقف و ثلث موبد اشاره نمود.

وقف

🔵وقف عبارت است ازجدا نمودن ملک از مایملک مالک و مصون نمودن آن از نقل و انتقال و استفاده از منافع مال جهت مصرف معین.

ثلث موبد

▪ثلث موبد عبارت است از اینکه مال غیر منقولی توسط موصی، از محل ثلث ترکه، برای صرف در مصارف خیر بصورت علی الدوام معین گردد.

باتوجه به ماده ۴۰ قانون مدنی،درکلیه مصادیق حق انتفاع مالکیت مالک برمال موضوع انتفاع زائل نمیگردد و همچنان رابطه مالکیت مالک با مال محبوس جاری است و حبس موبد نیز ازاین قاعده مستثنی نمی باشد و صرفا” حق انتفاع آن واگذار شده است و بجز وقف مصادیق دیگری نیز می تواند داشته باشد.

با این ترتیب، درماهیت امر،حبس موبد با وقف متفاوت است لیکن وقف نهادی است مشابه وقف.
بااین وجود، وفق “بند۷ماده۱ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف مصوب ۶۳/۱۰/۴”،حق انتفاع هرگاه به امور عام المنفعه وخیریه اختصاص یافته باشد،درحکم وقف و تابع احکام آن است. با این اوصاف، در این حالت حبس موبد، وقف حکمی محسوب میگردد در عین حالیکه ماهیت وقف را ندارد.

درراستای حفظ حقوق دیگران
برملک،به استناد مواد۲۶ و۲۷ و۲۸ و۳۱ قانون ثبت اسنادواملاک، حین تقاضای ثبت املاک یا صدور سند رسمی مالکیت، حق انتقاع نیز باید ذکر گردد.

مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *